Wszyscy jesteśmy świadomi zgubnych skutków nałogu palenia tytoniu, lecz czy zdajemy sobie sprawę jak bardzo oddziałuje on na zdrowie naszej jamy ustnej? Wargi, język, dziąsła – to one mają pierwszy kontakt z dymem, w największym stężeniu, zanim trafi do naszych płuc.
Nieświeży oddech, brunatny osad i przebarwienia zębów, to tylko część „efektów ubocznych” palenia tytoniu, który sami palacze mogą zauważyć. Jednak oddziaływanie tytoniu na jamę ustną jest zdecydowanie większe i niestety nie zawsze zauważalne gołym okiem.
Choroby przyzębia i błony śluzowej
Najczęstszy skutek palenia papierosów, wynikający ze zwiększonej akumulacji płytki nazębnej, a w efekcie powstawania kamienia nad i poddziąsłowego. To właśnie kamień nazębny jest idealnym siedliskiem dla bakterii próchnicotwórczych i ich metabolitów, powodujących próchnicę i zapalenie dziąseł. U palaczy szczególnie nasilony problem to występowania kamienia poddziasłowego. Czarny, twardy, trudny do usunięcia, schowany głęboko w kieszonce dziąsłowej może być zauważony tylko przy dokładnym badaniu stomatologicznym. Nieusunięty powoduje utratę przyczepu łącznotkankowego. A co za tym idzie, obniżanie się poziomu dziąseł, odsłanianie powierzchni korzeni, rozchwianie zębów i ostatecznie ich utratę. Osoby palące są bardziej narażone w przyszłości na braki zębowe w porównaniu z osobami które nie palą.
Nikotyna zawarta w tytoniu działa obkurczająco na ściany naczyń krwionośnych, zmniejsza przepływ krwi w tkankach miękkich i kościach. Powoduje to niedokrwienie, ogranicza ilość dostarczanych składników odżywczych, tlenu i komórek układu immunologicznego. Nikotyna upośledza również różne fazy gojenia kości a także etap mineralizacji. To wszystko wpływa na utrudnione gojenie po ekstrakcjach i zabiegach chirurgicznych w jamie ustnej. Wykazano również znaczny związek między paleniem tytoniu a zwiększonym zanikiem kości i ilością niepowodzeń w leczeniu implantologicznym. (1)
Bezpośrednie zaciąganie się dymem papierosowym powoduje podwyższenie temperatury w wyniku reakcji chemicznej i wywołuje mikrooparzenia oraz odczyny zapalne błony śluzowej. Dochodzi do przyśpieszenia procesu rogowacenia i często zaburzeń rogowacenia błony śluzowej. W związku z tym u osób uzależnionych od nikotyny czasami pojawia się leukoplakia, stan przedrakowy, która nieleczona może stać się punktem wyjścia choroby nowotworowej. (2) Produktami spalania tytoniu są między innymi węglowodory rakotwórcze, co również ma znamienny wpływ na występowanie raka wargi i języka.
Często palący Pacjenci skarżą się na dolegliwości ze strony języka, ból, pieczenie, suchość jamy ustnej. Zmniejszone wydzielanie śliny powoduje zaburzenia smaku jak również wysusza błonę śluzową, która jest bardziej podatna na mikrourazy, stąd częstsze występowanie nadżerek i owrzodzeń. Przewlekłe drażnienie dymem papierosowym powoduje również przerost brodawek nitkowatych na języku, które chłonąc barwniki, zmieniają zabarwienie na brązowe aż do czarnego. Klinicznie nazywamy ten stan językiem włochatym.
Czy w związku z powyższym lepszym rozwiązaniem jest palenie e-papierosów?
Niestety, chociaż wyeliminowane zostały substancje smoliste, które odpowiadają za przebarwienia zębów, jednak dalej papierosy elektroniczne zawierają szereg substancji, z nikotyną na czele, które negatywnie wpływają na zdrowie jamy ustnej.
Jak zatem zapobiegać wyżej wymienionym problemom? Najlepszym rozwiązaniem jest porzucenie nałogu lub przynajmniej ograniczenie ilości wypalonych papierosów. Niestety dla większości palaczy jest to bardzo trudny proces, dlatego regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym, jak również zabiegi higienizacyjne, w tym scaling, piaskowanie, polerowanie, pozwolą utrzymać jamę ustną oraz zęby w należytym zdrowiu. Nie bez znaczenia jest dodatkowy efekt estetyczny, na który coraz więcej osób zwraca uwagę. W gabinecie zostanie przeprowadzony również indywidualny instruktaż higieny, żeby zminimalizować ryzyko wystąpienia wyżej wymienionych problemów.
(1) M. Jaworska-Zaremba, J. Domagała, Ł. Łomżyński, J. Trębicki.: Wpływa palenia tytoniu na proces osteointergacji wszczepów stomatologicznych., Nowa stomatologia 2-3/2007, 91-94
(2) R. Rudziński, J. Banach.: Wpływ nawyku palenia tytoniu na stan przyzębia oraz toksyczne oddziaływanie nikotyny i jejj metabolitów na tkanki przyzębia., Czas. Stomatol., 2008, 61, 9, 635-643
autor: lek.dent. Beata Maziarczyk